5 เมษายน 2566 ที่ศาลอาญา รัชดา สำนักงานอัยการพิเศษฝ่ายคดีอาญา 5 ได้ยื่นฟ้องคดีต่อโสภณ สุรฤทธิ์ธำรง (เก็ท) นักกิจกรรมจากกลุ่มโมกหลวงริมน้ำ ในข้อหาตามมาตรา 112 กรณีเข้าร่วมกิจกรรม “แจกน้ำยาให้หมามันกิน” จัดโดยกลุ่มเครือข่ายแรงงานเพื่อสิทธิประชาชน ที่บริเวณหน้าทำเนียบรัฐบาล ในวันแรงงานสากล 1 พฤษภาคม 2565 และปราศรัยเกี่ยวกับปัญหาการบริหารจัดการวัคซีนป้องกันโรค COVID-19 ในขณะนั้นโดยมีการพาดพิงถึงสถาบันกษัตริย์
ผู้เรียงฟ้องคือพนักงานอัยการ ปัญญ ไพศาลรภัทร
โดยในตอนหนึ่งของคำฟ้อง บรรยายว่าคำปราศรัยของโสภณมีการกล่าวหาว่าเจ้าฟ้าหญิงสิริวัณณวรี ธิดาของกษัตริย์วชิราลงกรณ์ ลักเอาวัคซีน Pfizer ไปฉีดให้ตนและกลุ่มเพื่อนก่อนหน้าประชาชนเพื่อที่จะไปเที่ยวต่างประเทศ โดยประการที่น่าจะทำให้สิริวัณณวรี ซึ่งเป็นรัชทายาทของวชิราลงกรณ์ เสื่อมเสียเกียรติ ถูกดูหมิ่น เกลียดชัง โดยจำเลยมีเจตนาทำลายสถาบันกษัตริย์ซึ่งเป็นที่เคารพบูชาของประชาชนชาวไทย ทำให้ประชาชนเสื่อมศรัทธา ไม่เคารพต่อกษัตริย์ซึ่งอยู่ในฐานะที่ผู้ใดจะละเมิดมิได้ อันเป็นการฝ่าฝืนต่อกฎหมาย
การเขียนคำฟ้องดังกล่าวของอัยการว่าสิริวัณวรีเป็นรัชทายาท เพียงเพื่อหวังจะลากให้เข้ามาเป็นบุคคลที่ต้องห้ามหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรืออาฆาตมาดร้ายตามมาตรา 112 ด้วยนั้น เป็นการบิดเบือนทั้งกฎหมายและข้อเท็จจริง หรือเรียกภาษาปากว่า “มั่ว” อย่างชัดแจ้ง เพราะสถานะของสิริวัณณวรีตลอดที่ผ่านมาจนถึงกระทั่งขณะเวลาที่บทความนี้ถูกเผยแพร่ ไม่เคยเป็นรัชทายาทเลยแม้แต่วินาทีเดียว
โดยตามกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พ.ศ. 2467 มาตรา 4 กำหนดนิยามของคำว่า “พระรัชทายาท” ไว้อย่างชัดเจนว่าหมายถึง “เจ้านายเชื้อพระบรมราชวงศ์ พระองค์ที่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สมมุติขึ้น เพื่อเป็นผู้ทรงสืบราชสันตติวงศ์สนองพระองค์ต่อไป” นิยามนี้แสดงว่ารัชทายาทเป็นตำแหน่งที่จะต้องได้รับการแต่งตั้งจากกษัตริย์ ไม่ใช่ว่าใครเกิดมาเป็นลูกกษัตริย์แล้วจะได้เป็นรัชทายาทโดยอัตโนมัติ นอกจากนี้ในมาตรา 5 วรรค 2 ยังเสริมด้วยว่าการที่กษัตริย์แต่งตั้งใครให้เป็นรัชทายาทให้ถือว่าเป็นการเฉพาะตัวของรัชทายาทคนนั้น หมายความว่าสมาชิกราชวงศ์คนอื่นคนใด แม้จะเป็นถึงลูกกษัตริย์ แต่หากไม่ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นรัชทายาทแล้ว ก็ย่อมไม่ได้รับผลของความเป็นรัชทายาทแต่อย่างใด
เปรียบเทียบกับในตอนที่กษัตริย์ภูมิพลยังมีชีวิตอยู่ รัชทายาทในขณะนั้นคือวชิราลงกรณ์ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากภูมิพลเพียงคนเดียวเท่านั้น ลูกของภูมิพลคนอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นอุบลรัตน์, สิรินธร หรือจุฬาภรณ์ ต่างไม่นับเป็นรัชทายาททั้งสิ้น เมื่อมาถึงสมัยของวชิราลงกรณ์ ในเมื่อยังมิได้มีการแต่งตั้งรัชทายาทขึ้น ก็เท่ากับว่ายังไม่มีตำแหน่งนี้อยู่ในปัจจุบัน และไม่มีทางที่การกล่าวถึงลูกคนใดก็ตามของวชิราลงกรณ์จะถือเป็นการหมิ่นรัชทายาทได้
ท่ามกลางข้อถกเถียงเกี่ยวกับปัญหามาตรา 112 ว่าควรต้องจัดการที่ตัวกฎหมายหรือที่การบังคับใช้และตีความกันแน่ กรณีนี้เหมือนจะเป็นตัวอย่างชัดๆ ที่บอกว่าการตีความกฎหมายมาตรานี้มีปัญหา อย่างไรก็ตามนี่ไม่ใช่กรณีแรกที่เจ้าหน้าที่ในกระบวนการยุติธรรมพยายามตีความ “ผู้ถูกหมิ่น” แบบมั่วๆ เพื่อลากเข้ามาอยู่ในมาตรา 112 ให้ได้ ก่อนหน้านี้เราเคยเห็นกันแล้วกับกรณี “หมิ่น ร.4” (ซึ่งศาลฎีกาพิพากษาเมื่อปี 2556 ว่าผิด อ้างว่าหมิ่นอดีตกษัตริย์ย่อมกระทบกษัตริย์ปัจจุบัน คำพิพากษาที่ 6374/2556) หรือกรณี “หมิ่นสุนัขทรงเลี้ยง” (ซึ่งตำรวจและอัยการสั่งฟ้อง แต่ศาลยกฟ้องเมื่อปี 2564) เป็นต้น ทว่าก็ไม่เคยเห็นว่ารัฐบาลใดๆ จะสามารถหยุดยั้งการตีความเพี้ยนๆ เหล่านั้นลงได้เลย (ไม่นับรัฐบาลเผด็จการที่คงยินดีกับการตีความเช่นนี้โดยไม่คิดจะแก้ไขอะไรอยู่แล้ว) สาเหตุสำคัญก็เพราะโดยหลักการแบ่งแยกอำนาจแล้วรัฐบาลหรือสภาเองก็ไม่ได้มีอำนาจในระบบที่จะไปกะเกณฑ์การตีความใดๆ ในกระบวนการยุติธรรมได้ทั้งหมด (ในขณะที่ความเป็นจริงกระบวนการยุติธรรมก็ถูกครอบงำโดยอำนาจนอกระบบให้นำเอามาตรา 112 มาเป็นเครื่องมือทำลายล้างผู้เห็นต่างทางการเมือง โดยที่รัฐบาลและสภาได้แต่ยืนมองตาปริบๆ)
อำนาจในระบบที่ผู้แทนประชาชน นักการเมืองที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชนมีแน่ๆ คืออำนาจในการตรา แก้ไข และยกเลิกกฎหมายต่างหาก ซึ่งหากกฎหมายที่เลวร้ายถูกกำจัดทิ้งไปแล้ว การบังคับใช้และตีความที่เลวร้ายต่อตัวกฎหมายนั้นๆ ย่อมไม่อาจเกิดขึ้นได้ และถึงจุดนี้คงไม่ต้องอธิบายยืดยาวแล้วว่ากฎหมายอย่างมาตรา 112 นั้นเลวร้ายและเป็นภัยต่อระบอบประชาธิปไตยเพียงใด
ดังนั้น DRG เห็นว่าในเมื่อเจ้าหน้าที่ในกระบวนการยุติธรรม ตั้งแต่ตำรวจ อัยการ ไปจนถึงศาล ยังคงไม่เลิกราที่จะตีความมาตรา 112 มั่วๆ เพื่อกลั่นแกล้งผู้เห็นต่างเช่นนี้แล้ว ก็สู้ยกเลิกกฎหมายอันล้าหลังนี้ไปให้สิ้นเสียเลยดีกว่า
https://tlhr2014.com/archives/55068
https://prachatai.com/journal/2013/11/49912
https://voicetv.co.th/read/cSSwc0IKt
